Rynek pracy: mniejszy optymizm. Nadciąga powtórka z exodusu?

Bezrobocie, pomimo końca sezonu na prace budowlane oraz w rolnictwie, utrzymuje się na stabilnym poziomie, w gospodarce rośnie zatrudnienie, jednak optymizm przedsiębiorców się pogarsza – podaje raport opracowany przez portal www.eGospodarka.pl. Pomimo jednak przyrostu poziomu zatrudnienia i systematycznego wzrostu liczby ogłoszeń rekrutacyjnych perspektywy rodzimego rynku pracy nie są jednoznaczne. Coraz bliższe otwarcie na pracowników z Polski niemieckiego rynku pracy oraz przyspieszająca wyraźnie gospodarka naszego zachodniego sąsiada zwiększają dodatkowo szanse na powtórkę sytuacji sprzed 5 – 6 lat, gdy polski rynek został „wymieciony” ze znacznej liczby pracowników. Pracodawcy mogą więc już niebawem mieć poważne problemy ze znalezieniem odpowiednio wykwalifikowanych pracowników.

 Więcej bezrobotnych oraz pracujących

Według danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, we wrześniu 2010 stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 11,4 proc. i w porównaniu do miesiąca poprzedniego wzrosła o 0,1 punktu procentowego. Liczba bezrobotnych w końcu września 2010 roku wyniosła 1 mln 815,1 tys. osób i w porównaniu do końca sierpnia 2010 roku wzrosła o 14,9 tys. osób. Liczba wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej zgłoszonych przez pracodawców do urzędów pracy wyniosła 96,8 tys. i w porównaniu do miesiąca poprzedniego wzrosła o 8,9 tys.

Po wakacyjnym ożywieniu na rynku pracy, wrzesień jest miesiącem, w którym rejestrowały się osoby powracające do bezrobocia po wygaśnięciu umów na czas określony lub po zakończeniu prac sezonowych (np. w turystyce), jak również po zakończeniu udziału w aktywnych formach przeciwdziałania bezrobociu. Wrzesień to także okres wzmożonej rejestracji tegorocznych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, przede wszystkim wyższych.

Pomimo niewielkiego wzrostu bezrobocia przybyło nowych miejsc pracy. Jak podał Główny Urząd Statystyczny, we wrześniu w firmach liczba nowych etatów zwiększyła się względem sierpnia o 12 tys. Przeciętne zatrudnienie w firmach osiągnęło 5,363 mln osób i wzrosło o 0,2 proc. w stosunku do sierpnia. W odniesieniu do września 2009 roku było wyższe o 1,8 proc.

Zatrudnienie w naszym kraju rośnie już od I kwartału 2010 roku, gdy tymczasem w krajach Unii Europejskiej ciągle spada, np. w I kwartale było o 1,2 proc. niższe niż rok wcześniej, a w II kwartale br. - o 0,6 proc. niższe niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

 Pora "czasowników"

Według danych PKPP Lewiatan, pracodawcy coraz chętniej korzystają z pracowników tymczasowych. W pierwszej połowie bieżącego rok obroty agencji zatrudnienia, zrzeszonych w Polskim Forum HR (organizacja ta zrzesza 18 agencji zatrudnienia i reprezentuje 40 proc. rynku pracy tymczasowej), wyniosły 758 mln zł i były o 53 proc. wyższe niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W pierwszym półroczu 2010 r. agencje zrzeszone w Polskim Forum HR, zatrudniły prawie 120 tys. osób, a przeliczając tę liczbę na pełne etaty codziennie w pełnym wymiarze godzin dla agencji pracowało blisko 40 tys. osób. 62 proc. zatrudnionych pracowników tymczasowych stanowili mężczyźni. Przeważały osoby młode do 26 lat.  Pracownicy po 50-tym roku życia stanowili 6 proc. wszystkich zatrudnionych.

Przedsiębiorstwa: jest dobrze, ale optymizm spada

Kwartalny raport o kondycji sektora przedsiębiorstw opracowany przez NBP, wskazuje, że w III kwartale bieżącego roku przedsiębiorstwa informowały o dalszej niewielkiej poprawie swojej sytuacji ekonomicznej. Poprawie sprzyjał rosnący stopień wykorzystania mocy produkcyjnych oraz spadek nadmiernych zapasów produktów gotowych.  Utrzymała się również wysoka zdolność do regulowania zobowiązań, w tym zwłaszcza kredytów bankowych.

Jednocześnie, drugi kwartał z rzędu, obniżył się optymizm prognoz kwartalnych. Jak podaje wspomniany raport, pogorszenie zanotowano w odniesieniu do przewidywanej sytuacji, popytu, zamówień, produkcji, eksportu oraz zatrudnienia. Pozytywnie na tle tych prognoz zarysowały się natomiast nowo planowane inwestycje, choć skala tej poprawy nie wskazuje jeszcze na znaczące ożywienie.

Sygnalizowany przez NBP spadek optymizmu wśród przedsiębiorców koresponduje z październikowymi danymi GUS dotyczącymi ocen koniunktury w głównych sektorach gospodarki. Jak podał Główny Urząd Statystyczny, w październiku koniunktura w przetwórstwie przemysłowym została oceniona pozytywnie, choć gorzej niż we wrześniu bieżącego roku. Na pogorszenie opinii przedsiębiorców wpływają mniej korzystne prognozy w zakresie portfela zamówień i produkcji, utrzymują się ponadto trudności w terminowym regulowaniu zobowiązań finansowych - prognozy w tym zakresie są również mniej optymistyczne niż we wrześniu.

Ogólny klimat koniunktury w budownictwie w październiku oceniony został pesymistycznie i gorzej niż przed miesiącem. Spowodowane to jest niekorzystnymi i gorszymi niż w ubiegłym miesiącu ocenami dotyczącymi bieżącego i przewidywanego portfela zamówień, a także prognozami dotyczącymi produkcji oraz sytuacji finansowej.

W handlu detalicznym koniunktura została w październiku oceniona pozytywnie, podobnie jak we wrześniu. Na najbliższe miesiące przewidywane jest zwiększenie sprzedaży, choć nieco mniejsze niż planowano we wrześniu. Utrzymują się co prawda trudności w regulowaniu bieżących zobowiązań finansowych, ale prognozy wskazują na możliwość nieznacznej poprawy w tym zakresie.

Pesymistycznie koniunkturę w październiku ocenił sektor usług. Najbardziej negatywnie, podobnie jak we wrześniu bieżącego i październiku ubiegłego roku, koniunktura oceniana jest przez przedsiębiorstwa z branży usług administrowania i działalności wspierającej. Pesymistycznie, ale lepiej niż w październiku ubiegłego roku, oceniają koniunkturę branże edukacyjna oraz hotelarsko-gastronomiczna. Najlepiej koniunkturę oceniają firmy z branży finansowej i ubezpieczeniowej - co prawda mniej korzystnie niż we wrześniu bieżącego roku, ale lepiej niż w październiku przed rokiem.

- Pomimo niepewności co do kierunku rozwoju sytuacji gospodarczej, przedsiębiorstwa nadal zwiększają zatrudnienie, co pokazują wspomniane dane Głównego Urzędu Statystycznego. Firmy ponadto rozszerzają swoją aktywność rekrutacyjną, pojawia się bowiem coraz więcej nowych ogłoszeń o poszukiwaniu pracowników - mówi Beata Szkodzin, wydawca serwisu eGospodarka.pl. - Od kilku już miesięcy możemy zaobserwować powolny, ale stabilny przyrost liczby ogłoszeń rekrutacyjnych. W serwisie praca.eGospodarka.pl grupujemy oferty pochodzące z czołowych polskich portali rekrutacyjnych, dzięki temu możemy dokonywać przekrojowych analiz ilościowych i jakościowych. Wnioski z nich płynące są jak na razie jednoznaczne - ofert pracy przybywa, i to zarówno w różnych branżach jak i w różnych miejscach naszego kraju. Nie jest to stan "eksplozji" ofert pracy, a raczej organiczny wzrost, trudno jest więc ocenić trwałość takiego trendu. Są przesłanki wskazujące, że przyrost zatrudnienia nieco wyhamował i pod koniec roku redukcje będą nieco częstsze niż wzrost liczby pracowników. Jednak poważnego załamania na rynku pracy nie należy z pewnością oczekiwać - uspokaja Beata Szkodzin.

Liczba ofert rośnie

Dane zarówno GUS i NBP wskazują na spadający optymizm polskich przedsiębiorców, jednak tendencja ta nie jest jeszcze na tyle mocna, by odwrócić trendy w akcji naboru pracowników prowadzonej przez polskie przedsiębiorstwa za pośrednictwem internetowych serwisów rekrutacyjnych. Analiza opracowana przez eGospodarka.pl, na podstawie ogłoszeń dostępnych w serwisie www.Praca.eGospodarka, a pochodzących z największych polskich portali rekrutacyjnych wskazuje na występujący nadal systematyczny przyrost liczby ofert pracy.

We wrześniu 2010 roku liczba ogłoszeń rekrutacyjnych publikowanych w serwisie www.Praca.eGospodarka.pl była większa nie tylko od liczby ogłoszeń w miesiącach wakacyjnych, czyli lipcu i sierpnia (które zwyczajowo charakteryzują się mniejszą dynamiką akcji rekrutacyjnej), ale również od miesięcy przedwakacyjnych. Cały okres od początku roku okazał się czasem wzrostu liczby publikowanych ogłoszeń rekrutacyjnych, przy czym miesiące drugiego i trzeciego kwartału odznaczały się już wyraźną i stabilną tendencją wzrostową.

Prognozy wskazują, że dynamika rekrutacji – a więc i liczba ogłoszeń o poszukiwaniu pracowników – może wyhamować, trudno jest jednak jeszcze ocenić czy będzie to jedynie nieznaczna i krótkotrwała korekta czy odwrócenie trwającego od wielu miesięcy trendu wzrostowego. Perspektywy trwałego wzrostu gospodarczego są wciąż niejasne, czynnik niepewności ogranicza więc chęć przedsiębiorstw do zwiększania zatrudnienia.

W kraju koniunktura się lekko pogarsza, poprawiają się za to wskaźniki koniunktury u naszego głównego partnera handlowego - Niemiec. Wskaźniki podawane przez niemiecki instytut Ifo wskazują, że w październiku koniunktura wzrosła po raz kolejny (wzrost trwa od połowy 2009 roku), do najwyższego od 2007 roku poziomu. Niemiecki rząd podniósł prognozę wzrostu PKB w tym roku z 1,4 do 3,4 proc.

- Informacje o rosnącej koniunkturze oraz wysokim wzroście gospodarczym płynące od naszego zachodniego sąsiada, w połączeniu z otwarciem niemieckiego rynku pracy na pracowników pochodzących między innymi z Polski, jakie ma nastąpić 1 maja 2011 roku, pozwalają przypuszczać, że może dojść do zjawiska zaobserwowanego już kilka lat wcześniej czyli masowej emigracji zarobkowej - mówi Beata Szkodzin. - O ile jednak 4-6 lat temu "Ziemią Obiecaną" dla polskich pracowników była Wielka Brytania oraz Irlandia, to w roku przyszłym głównych celem migracji zarobkowej mogą stać się Niemcy oraz - w mniejszym stopniu - Austria. Jednak rynek niemiecki może okazać się dużo bardziej selektywny, przechwytując pracowników jedynie określonych branż oraz specjalności – dodaje Beata Szkodzin.

Niemcy już zapowiadają, że najchętniej będą przyjmować wykwalifikowanych robotników budowlanych i przemysłowych, inżynierów, informatyków a także lekarzy, pielęgniarki oraz opiekunki osób starszych. Regionami szczególnie narażonymi na odpływ pracowników będą województwa zachodnie, tradycyjnie już mocniej związane gospodarczo z Niemcami – zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie, opolskie oraz śląskie. Dlatego też właśnie w tej części Polski spodziewany jest znaczny spadek bezrobocia oraz niedobór wysoko wykwalifikowanej kadry niektórych specjalności, którą przechwycą dużo bardziej atrakcyjni (nie tylko płacowo) pracodawcy zza Odry.

Pracownicy R&D pilnie poszukiwani

Analiza branżowa ogłoszeń o pracę publikowanych w serwisie Praca.eGospodarka.pl, pozwala na przyjęcie tezy o rozpoczęciu przez przedsiębiorstwa inwestycji. Oczywiście w liczbach bezwzględnych liderzy zestawienie branżowego ofert pracy praktycznie zmieniają się, i praktycznie zawsze zawierają się w zestawie "Sprzedaż", "Obsługa klienta / Call center" oraz "Informatyka / Telekomunikacja", to ciekawych informacji dostarcza analiza zmian względnych liczby ogłoszeń w poszczególnych branżach.

Źródło eGospodarka.pl. Dostarczył netPR.pl